Powstanie wielkopolskie 1806 roku – jedno z trzech, obok powstania wielkopolskiego z lat 1918-1919 i powstania sejneńskiego z 1919 r. zakończonych pełnym sukcesem powstań w historii Polski.
Do zorganizowania dywersji na tyłach Prusaków Napoleon wybrał przebywającego wówczas we Włoszech generała Jana Henryka Dąbrowskiego. Nie był to wybór przypadkowy, zadanie to powierzono właśnie jemu, gdyż w Wielkopolsce generała otaczał szacunek, jaki zdobył sobie podczas wyprawy dowodzonego przez siebie korpusu podczas powstania w 1794.
Cesarz 5 października wydał generałowi rozkaz stawienia się, zaś 22 października Dąbrowski stawił się przed Napoleonem w Dessau. Otrzymał wówczas polecenie wyjazdu do Poznania i stworzenia tam regularnych oddziałów polskich. Już cztery dni później generał przedstawił cesarzowi plan sformowania armii liczącej 40 000 żołnierzy przy pomocy oficerów służących w innych jednostkach armii napoleońskiej oraz przydzielonego do pomocy Dąbrowskiemu, na jego własną prośbę, Józefa Wybickiego, który miał odpowiadać za sprawy cywilne. Ta grupa działaczy miała od Napoleona, przebywającego już wówczas w Berlinie, usłyszeć słowa, że "na niepodległość trzeba sobie zasłużyć" oraz obietnicę odrodzenia niepodległej Polski. Cesarz powiedział: "zobaczę, jeżeli Polacy są godni być narodem".
Najpierw do Poznania przybyli polscy emisariusze, którzy mieli rozpoznać sytuację. Szybko stwierdzono, że w regionie panuje patriotyczna atmosfera i radość z sukcesów armii francuskiej. W związku z tym 6 listopada 1806 do Poznania wjechali Dąbrowski z Wybickim. Ich wjazd przerodził się w manifestację patriotyczną. Jeszcze w tym samym dniu wydali oni odezwę do narodu, wzywając do stawania u boku Napoleona w walce z zaborcą. Jednocześnie utworzono Komisje Wojewódzkie, które miały przejąć aparat administracyjny, zapewniając spokój w regionie i zapobiegając pojawieniu się rozruchów na tle społeczno-ekonomicznym.
Odezwa Dąbrowskiego i Wybickiego została najentuzjastyczniej przyjęta przez mieszczan, zaś wśród szlachty przyjęto ją z rezerwą. W związku z tym w departamencie poznańskim oddziały formowano głównie w dużych ośrodkach miejskich, takich jak Poznań, zaś na pozostałych terenach mobilizacja przebiegała opieszale.
W departamencie kaliskim znacznie większy oddźwięk miała odezwa wydana dla tego regionu w dniu 9 listopada. Duże ośrodki powstańcze mieściły się w Kaliszu i Koninie. Na tym terenie 10 listopada doszło do starć z oddziałami pruskimi w pobliżu Ostrzeszowa i Kępna, zaś 13 listopada powstanie przeniosło się na ziemię sieradzką.
W departamencie bydgoskim sytuacja była najtrudniejsza. Wyznaczony na dowódcę formowanych tam oddziałów gen. Antoni Amilkar Kosiński musiał z jednej strony zmagać się z największymi w regionie oddziałami pruskimi, a z drugiej z niechęcią przydzielonego mu francuskiego intendenta.
W tym czasie Dąbrowski prowadził już mobilizację w systemie kantonalnym, powołując pod broń jednego mężczyznę na dziesięć "dymów" (gospodarstw), zaś 3 grudnia ogłoszono pospolite ruszenie. Zarówno oddziały powstańcze, jak i wojska składające się z rekrutów powołanych przez Dąbrowskiego od samego początku systematycznie oczyszczały Wielkopolskę z oddziałów pruskich. Działania rozszerzały się także na sąsiednie tereny, a powstańcy jeszcze w listopadzie zajęli twierdzę jasnogórską.
Należy też zaznaczyć, że głównie dzięki działaniom Wybickiego prowadzono w zorganizowany sposób przekształcanie oddziałów powstańczych w regularną armię zorganizowaną na wzór francuskiej. Na początku stycznia 1807 oddziały te liczyły 23 000 żołnierzy, z czego 20 000 z departamentów poznańskiego i kaliskiego.
Dzień 1 stycznia 1807 roku zastał Dąbrowskiego pod Łowiczem, gdzie po przeglądzie wojsk otrzymał z rąk Wincentego Krasińskiego buławę należącą niegdyś do Stefana Czarnieckiego. Jego ogromne zasługi oraz popularność wśród żołnierzy nie zostały jednak docenione podczas obsadzania stanowiska szefa Dyrekcji Wojny w Komisji Rządzącej. Na urząd ten powołano niechętnego Dąbrowskiemu Józefa Poniatowskiego, który miał swoją osobą zapewnić przychylność arystokracji dla poczynań Napoleona. Różnica między nimi wyraźnie zarysowała się w momencie, gdy Poniatowski usiłował wprowadzić w armii kary cielesne, którym sprzeciwiał się wyżej ceniony przez cesarza Dąbrowski. Ostatecznie Napoleon wprowadził w armii polskiej regulamin wzorowany na francuskim.
3 stycznia marsz. Louis Alexandre Berthier wydał rozkaz, aby w departamentach poznańskim i kaliskim, w ramach planowanych legii, z istniejących już oddziałów powstańczych sformować po jednej brygadzie. Brygadą poznańską dowodził gen. Wincenty Aksamitowski zaś kaliską gen. Stanisław Fiszer. Obydwie brygady stworzyły dywizję, dowodzoną przez gen. Dąbrowskiego, którą wzmocniono 300-osobowym oddziałem kawalerii oraz oddziałem powstańców z departamentu warszawskiego, zorganizowanym w pułk kawalerii narodowej, którym dowodził syn generała, ppłk Jan Michał Dąbrowski. Jako punkt zborny dywizji wyznaczono Bydgoszcz, a kolumny wyruszyły już 7 stycznia.
W tym czasie oddziały dowodzone przez Amilkara Kosińskiego, który toczył walki już od grudnia, pokonał Prusaków pod Koronowem i pomaszerował na Świecie, zmuszając wroga do opuszczenia tego miasta i zabezpieczając miejsce koncentracji.
Przed przystąpieniem do kampanii pomorskiej główne siły ponownie przeorganizowano tworząc trzy legie: poznańską, dowodzoną przez J. H. Dąbrowskiego, kaliską gen. Józefa Zajączka oraz warszawską dowodzoną przez J. Poniatowskiego. Legia kaliska została skierowana do oblężenia Grudziądza, zaś warszawska ruszyła na północ wraz z armią francuską w kierunku Gdańska. Liczące około 6000 żołnierzy oddziały Dąbrowskiego skoncentrowały się pod Bydgoszczą, a następnie ruszyły na Gniezno i Tczew. Oba miasta zdobyto, lecz musiano się z nich następnie wycofać. Jakiś czas potem dowództwo naczelne zwolniło część pospolitego ruszenia, co osłabiło legię poznańską, którą w lutym 1807 wycofano z walki w celu uzupełnienia. W tym czasie w rejonie działała jedynie grupa Kosińskiego.
Po reorganizacji legia poznańska składała się z 6 batalionów piechoty, 3 szwadronów kawalerii oraz 2000 pospolitego ruszenia dowodzonego przez gen. Michała Sokolnickiego. 15 lutego kawalerzyści ponownie zajęli Tczew, lecz zostali z niego wkrótce wyparci. W związku z tym 23 lutego legia zaatakowała szturmem miasto obsadzone wówczas przez silny garnizon. Po walce, która trwała 7 godzin, miasto zdobyto, lecz sam Dąbrowski został ranny i musiał wycofać się na pewien czas ze służby, a jego syn Jan Michał został ciężko ranny w rękę. W związku z tym awansowano go na stopień generała brygady i przeniesiono do korpusu inwalidów. Po tej bitwie komendę nad legią poznańską objął Kosiński.
Jeszcze w styczniu 1807 Dąbrowski wydzielił ze swojej legii grupę dowodzoną przez płk. Garczyńskiego, który zajął Piłę, Wałcz i Wieleń. Grupa ta w lutym została podporządkowana Kosińskiemu i następnie, wraz z pospolitym ruszeniem, walczyła w pobliżu Szczecinka. W tym czasie oddziały Sokolnickiego zajęły Słupsk, a następnie brały udział w oblężeniu Gdańska, który skapitulował w maju. W tym miesiącu komendę nad legią poznańską, przemianowaną już na III Legię, objął Dąbrowski. Po zdobyciu Gdańska oddziały polskie wzięły jeszcze udział w walkach na Mazurach, między innymi w bitwie pod Frydlandem.
Regulamin dyplomu.
Powstanie Wielkopolskie 1806.r
Cel dyplomu: Upamiętnienie jednego z zakończonych sukcesem powstań Wielkopolskich, będącego w cieniu innych bardziej znanych ogółowi społeczeństwa.
Wydawca : SQ3CPT
Czas wydawania: Dyplom stały , wydawany w kolejne rocznice wybuchu Powstania Wielkopolskiego z 1806r.
Warunki wydawania dyplomu: Zalicza łączności, nasłuchy przeprowadzone w dniach 06.11 – 15.06 -, roku przypadającego na kolejną rocznicę.
Pasma i emisje : wszystkie pasma KF oraz UKF, emisją cw ,ssb i fm. Łączności via przemienniki w Wielkopolsce są zaliczane do akcji dyplomowej.
Nie zalicza się łączności poprzez Echolink.
Dyplom wydawany jest za przeprowadzenie 12 łączności, nasłuchów , ze :stacją/ami okolicznoisciową/owymi pracującą/cych z miejsc historycznie związanymi z powstaniem , stacjami ulokowanymi w tych miejscowościach lub też w ich pobliżu, oraz pracujących w trakcie pobytu tymczasowego. Dyplom jest wydawany bezpłatnie w formie elektronicznej.
Zgłoszenia proszę przesyłać pocztą elektroniczną na adres: robert.sq@epf.pl
Wykaz stacji które spełniły warunki dyplomowe, zamieszczone będą na stronie internetowej wspomnianego wyżej dyplomu.
Wykaz miejscowości zaliczanych do dyplomu:
Departament Kaliski :Kalisz, Konin, Ostrzeszów ,Kępno, Stawiszyn.
Departament Poznański : Poznań, Gniezno, Piła, Wieleń.
Departament Sieradzki : Sieradz.,
Departament Bydgoski : Tczew, Wałcz,Bydgoszcz.
Oraz : Jasna Góra – Częstochowa, Łowicz, Grudziądz , Gdańsk, Szczecinek , Słupsk, Łęczyca.
